مقایسه برنامه واکسیناسیون کشوري ایران و کانادا

واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزشی می باشد که بواسطه ي آن با هزینه کم می توان از ابتلا به برخی بیماري هاي عفونی
جلوگیري کرد. با اجراي برنامه واکسیناسیون همگانی در جهان شیوع بسیاري از بیماري هاي خطرناك در بین شیرخواران، کودکان
و بالغین کاهش چشمگیري پیدا کرده است. به طوري که اکنون شیوع بیماري هاي سختی همچون دیفتري، سیاه سرفه، کزاز،
سرخک، سرخجه و فلج اطفال با واکسیناسیون به طور موفقیت آمیزي کنترل شده است. بیماري آبله نیز با واکسیناسیون همگانی و
پیگیري سازمان بهداشت جهانی به طور کامل ریشه کن شده است.

براي بالغ بر 20 بیماري انسانی در حال حاضر واکسن وجود دارد که تعدادي از آنها به طور همگانی و بقیه در شرایط خاص استفاده
می شوند.

تصمیم هر کشور براي استفاده از یک واکسن در جمعیت خود بر اساس موازنه میان 3 فاکتور اصلی زیر می باشد.

1 -شرایط اپیدمیولوژیک کشور و شیوع و ابتلاي مردم کشور به بیماري مورد نظر
2 -خطرات و عوارض ناشی از واکسن
3 -مسائل اقتصادي مرتبط با سیستم بهداشتی

واکسن چیست

به طور کلی سیستم ایمنی بدن انسان و سایر موجودات زنده یک سیستم پویا می باشد و در صورت ابتلا به یک بیماري عفونی
جدید بدن تلاش می کند آنتی بادي هاي لازم براي مقابله با آن بیماري را مهیا کند. بعد از این که سیستم ایمنی توانست به
مقابله با بیماري عفونی ذکر شده بپردازد به صورت مادام العمر یا حداقل براي مدتی طولانی در برابر آن مصونیت خواهد داشت.
نقش واکسن در این میان آماده کردن سیستم ایمنی بدن قبل از مواجهه احتمالی با عامل عفونی می باشد تا در صورت ابتلا از بروز
بیماري به طور کلی یا حداقل از بروز موارد شدید آن جلوگیري شود. انواع مختلفی از واکسن ها وجود دارند که شامل ویروس ها و
باکتري هاي ضعیف و کشته شده و یا آنتی ژن سطحی جدا شده آن عامل عفونی می شوند.
به همین علت است که برخی واکسن ها می توانند به وسیله ي تحریک سیستم ایمنی بدن علایم اولیه یک بیماري را ایجاد کنند.

برنامه واکسیناسیون ایران

آخرین برنامه ملی واکسیناسیون ایران در زیر آورده شده است.

به طور کلی واکسیناسیون در ایران شامل واکسن هاي زیر می شود:

1 -واکسن ب ث ژ (BCG:

واکسن ب ث ژ در اصل باکتري ضعیف شده عامل سل گاوي می باشد که دیده شده تا حدود 80 درصد توانایی پیشگیري از ایجاد
سل در انسان را دارد و حدود 10 تا 20 سال محافظت ایجاد می کند. در مطالعات نشان داده شده که بهترین روش تزریق این
واکسن به صورت زیرپوستی و نزدیک به زمان تولد دست. در کشور هایی که بیماري سل شایع است یک دوز زمان تولد در نوزادان
سالم پیشنهاد شده است. در نوزادان مبتلا به هپاتیت و HIV مادرزادي توصیه نمی شود. در مناطقی که بیماري سل شایع نیست
فقط در نوزادان در معرض خطر ابتلا تزریق ب ث ژ توصیه شده است. ایران در میان کشور هاي با شیوع نسبتا بالاي سل می باشد.

2 -واکسن هپاتیت ب :

ین واکسن علیه ویروس هپاتیت ب HBV ایمنی ایجاد می کند و بعد از دوران کودکی نیز لازم است تا هر 10 سال یادآور آن
تزریق شود.

3 -واکسن فلج اطفال :

این واکسن شامل دو فرم خوراکی و تزریقی می باشد (opv & ipv .(فرم تزریقی ویروس غیر فعال شده و فرم خوراکی ویروس
ضعیف شده می باشد. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی همه کودکان باید از سن 2 ماهگی 3 یا 4 دوز دریافت کنند.

4 -واکسن سه گانه:

واکسن سهگانه محتوي محلولهاي تصفیه و تغلیظ شده توکسوئید دیفتري و توکسوئید کزاز و باکتري کشته شده سیاهسرفه هست
و در برابر این بیماري ها ایمنی ایجاد می کند.

5 -واکسن پنج گانه:

واکسن پنج گانه شامل موارد واکسن سه گانه همراه با واکسن هپاتیت ب و واکسن علیه باکتري هموفیلوس آنفلوانزا نوع B می
باشد.

: MMR واکسن- 6

واکسن MMR در برابر 3 بیماري اوریون، سرخجه و سرخک ایمنی ایجاد می کند و نام آن مخفف نام سه بیماري Mumps،
Measles و Rubella می باشد.

برنامه واکسیناسیون در کانادا

برنامه واکسیناسیون به طور کلی کامل تر و پیچیده تر از واکسیناسیون در ایران می باشد و در وبسایت رسمی دولت این کشور به
طور مفصل توضیح داده شده است

: plan vaccination C

خلاصه اي از آن را در جدول زیر به شما ارائه می کنیم:

تفاوت هاي واکسیناسیون در ایران و کانادا

در زیر به طور مختصر به تفاوت هاي اساسی دو سیستم واکسیناسیون می پردازیم تا هموطنانی که مهاجرت کرده اند یا قصد
الف) واکسن هایی که در ایران تزریق می شوند ولی در کانادا تزریق نمی شوند :
با توجه به شیوع کم این بیماري در کانادا این واکسن به طور روتین تزریق نمی شود. همانطور که گفته شد در ایران بیماري سل شیوع نسبتا بالایی دارد و ضروریست کودکان در بدو تولد واکسن ب ث ژ تزریق کنند.
ب) واکسن هایی که در ایران تزریق نمی شوند و در کانادا تزریق می شوند:

1 -واکسن هاي علیه پنوموکوك و مننگوکوك:
این دو واکسن که علیه دو نوع باکتري پنوموکوك و مننگوکوك می باشند و به ترتیب عوامل اصلی ذات الریه و مننژیت باکتریایی
هستند در ایران به طور روتین تزریق نمی شوند و فقط در موارد خاص قابل تزریق هستند. به طور مثال در پسران قبل از شروع
سربازي واکسن علیه مننگوکوك تزریق می شود. در کانادا در سن 2 ،4 و 12 ماهگی واکسن پنوموکوك و همچنین در سن 12
ماهگی و قبل از کلاس هفتم واکسن مننگوکوك تزریق می شود.
2 -واکسن علیه روتاوویروس :
روتاوویروس از عوامل اسهال هاي شدید می باشد و در مطالعات نشان داده شده که تزریق این واکسن در کشور هاي توسعه یافته از
حدود 96 درصد موارد اسهال شدید جلوگیري می کند. این واکسن در کانادا در 2 و 4 ماهگی تزریق می شود.
3 -واکسن علیه ویروس واریسلا عامل بیماري آبله مرغان :
این واکسن می تواند از 95 درصد موارد متوسط و 100 درصد موارد شدید آبله مرغان جلوگیري کند و در کانادا در 15 ماهگی و
بین 4 تا 6 سالگی تزریق می شود.
4 -واکسن علیه ویروس پاپیلوماي انسانی:
ویروس پاپیلوماي انسانی عامل زگیل تناسبی می باشد که شایع ترین ویروس منتقل شده از راه جنسی است. این ویروس در زنان
از موارد ابتلا به سرطان هاي واژن، دهانه رحم و مقعد را می گیرد. ریسک فاکتور اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم می باشد. دیده شده که تزریق واکسن hpv به ترتیب جلوي 60 ،70 و 80 درصد
5 -واکسن علیه ویروس آنفلوانزا:
ویروس آنفلوانزا هر ساله باعث ایجاد اپیدمی بیماري آنفلوانزا در سطح کشور هاي مختلف جهان می شود. علت آن این است که این
ویروس می تواند آنتی ژن هاي سطحی خود را تغییر دهد و تدابیر سیستم ایمنی براي مقابله با آن را خنثی کند. از این رو هر ساله
واکسن جدیدي مطابق با آخرین تغییرات ویروس ساخته می شود و طبق توصیه دولت کانادا باید قبل از شروع فصل سرما آن را
تزریق کرد. این واکسن در ایران نیز یافت می شود و علاقمندان می توانند با هزینه شخصی نسبت به دریافت آن اقدام کنند